U xơ tử cung khi mang thai có nguy hiểm không?

U xơ tử cung khi mang thai là một trong những lo lắng hàng đầu của các mẹ bầu bởi nguy cơ sinh non, sảy thai sớm, bong rau non,… Tuy nhiên chị em không cần quá lo lắng, bởi hiện nay đã có những phương pháp giúp hạn chế biến chứng giúp mẹ và bé an toàn trong thai kỳ. Cùng IVF Bưu điện tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

I.U xơ tử cung khi mang thai là gì?

U xơ tử cung là tình trạng các mô cơ trong tử cung phát triển quá mức, tạo thành các khối u thường lành tính. Tùy vị trí, u xơ có thể nằm trong thành cơ tử cung, dưới thanh mạc hoặc dưới niêm mạc. Bệnh thường gặp ở phụ nữ từ 35 tuổi trở lên, đặc biệt phổ biến ở độ tuổi trung niên.

Khi mang thai, sự dày lên tự nhiên của tử cung khiến việc chẩn đoán u xơ trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, tình trạng này không hiếm gặp và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi.

U xơ tử cung thường gặp ở phụ nữ trung niên

Trong thai kỳ, sự gia tăng đột ngột của hormone estrogen kích thích khối u xơ ở tử cung phát triển nhanh chóng. Điều này là do hormone estrogen thúc đẩy sự tăng sinh tế bào cơ trơn tử cung, tạo điều kiện cho khối u lớn lên. Đặc biệt, những phụ nữ đã từng mang thai trước đó có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, khối u xơ tử cung khi mang thai phát triển lớn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm: chèn ép các cơ quan xung quanh, ảnh hưởng đến quá trình mang thai và thậm chí đe dọa tính mạng của cả mẹ và bé.

II.Ảnh hưởng của thai kỳ lên u xơ ở tử cung

Trong thời kỳ mang thai, sự gia tăng nồng độ estrogen có tác động trực tiếp đến sự phát triển và biến đổi của các khối u xơ. Những thay đổi này ảnh hưởng đến kích thước, mật độ và vị trí của khối u, từ đó tác động đến quá trình mang thai và sinh nở của người mẹ. Dưới đây là phân tích chi tiết theo từng khía cạnh:

U xơ mềm hơn và giảm cản trở đường sinh nở

Trong thai kỳ, các khối u xơ trở nên mềm hơn dưới tác động của estrogen. Đối với các khối u nằm ở vị trí thấp trong tử cung, sự mềm đi khiến u dễ bị ép dẹp lại khi thai nhi di chuyển qua cổ tử cung trong quá trình sinh, giảm nguy cơ tắc nghẽn đường sinh.

Khối u to ra trong thai kỳ nhưng sẽ thu nhỏ sau sinh

+ Kích thước khối u tăng: Estrogen kích thích sự tăng sinh của sợi cơ, khiến khối u lớn dần trong quá trình mang thai. Điều này cũng lý giải vì sao nhiều phụ nữ chỉ phát hiện ra u xơ khi siêu âm thai, dù trước đó không có triệu chứng rõ ràng.

+ Teo nhỏ sau sinh: Sau khi sinh và bước vào thời kỳ hậu sản, nồng độ estrogen giảm, dẫn đến các khối u xơ dần thu nhỏ về kích thước ban đầu. Một số trường hợp, các khối u xơ tử cung khi mang thai có thể giảm hẳn hoặc không gây ra triệu chứng sau sinh.

Nguy cơ biến chứng do thay đổi vị trí của khối u

+ Dịch chuyển lên ổ bụng hoặc vào túi cùng Douglas: Khối u dưới phúc mạc có cuống dài dễ bị đẩy lên ổ bụng hoặc chui vào túi cùng Douglas do áp lực tử cung tăng trong thai kỳ.

+ Nguy cơ xoắn hoặc kẹt u: Sự dịch chuyển này có thể khiến cuống u bị xoắn hoặc kẹt lại, ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và thai nhi. Trong những trường hợp nặng, phẫu thuật khẩn cấp có thể được yêu cầu để tránh biến chứng nguy hiểm.

III.U xơ tử cung khi mang thai có nguy hiểm không?

1.Trong thời kỳ có thai

Rong huyết và đau bụng trong thai kỳ

– Rong huyết: Thường xảy ra trong ba tháng đầu của thai kỳ, đôi khi kèm theo đau bụng. Theo một nghiên cứu trên 4.500 phụ nữ mang thai, có:

• 11% mẹ bầu bị u xơ gặp xuất huyết bất thường,
• 59% chỉ bị đau bụng,
• 30% gặp cả đau bụng và xuất huyết trong tam cá nguyệt đầu tiên.

Mẹ bầu bị u xơ tử cung khi mang thai có thể gặp tình trạng rong huyết trong 3 tháng đầu

– Đau bụng dữ dội: Cơn đau xuất hiện khi khối u xơ chèn ép các cơ quan lân cận hoặc bị hoại tử vô khuẩn. Cảm giác này giống như có một vật cứng đang đè nặng lên bụng, khiến mẹ bầu vô cùng khó chịu. Nếu khối u phát triển nhanh mà không nhận đủ máu nuôi dưỡng, mẹ bầu có thể gặp những cơn đau bụng dữ dội. Trong trường hợp này, nguy cơ sảy thai tăng cao nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời.

Nguy cơ sảy thai sớm và muộn

– Sảy thai sớm: Khi phôi thai mới bắt đầu làm tổ trong tử cung, nếu khối u chưa chiếm toàn bộ buồng tử cung, thai nhi vẫn có thể phát triển trong thời gian đầu. Tuy nhiên, sự phát triển đồng thời của u xơ và thai nghén kích thích tử cung co bóp, dẫn đến hiện tượng sảy thai sớm, thường xảy ra trong ba tháng đầu thai kỳ

–  Sảy thai muộn: Khối u xơ chỉ chiếm một phần buồng tử cung nhưng khi thai nhi phát triển đến một kích thước nhất định, nó gây ra áp lực lớn, kích thích tử cung co bóp và đẩy thai ra ngoài. Hiện tượng này thường xảy ra trong tam cá nguyệt thứ hai.

Sinh non (sinh trước tuần thứ 37): dễ xảy ra khi thai nhi đã được 7 tháng trở lên. Tử cung căng quá mức do sự phát triển của thai nhi kết hợp với u xơ gây kích thích co bóp sớm. Khối u lớn cũng có thể chèn ép vào tử cung, khiến mẹ bầu có nguy cơ sinh non hoặc sảy thai nếu không được theo dõi sát sao.

Xoắn cuống nhân xơ: Biến chứng này thường gặp ở các khối u xơ dưới phúc mạc, khi cuống của khối u bị xoắn lại. Các triệu chứng của xoắn cuống u xơ khá giống với xoắn cuống u nang buồng trứng, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn. Xoắn cuống u xơ có thể gây đau bụng dữ dội và kích thích tử cung co bóp mạnh mẽ, từ đó làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non. Trong nhiều trường hợp, để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé, phẫu thuật cấp cứu là giải pháp tối ưu.

Rau bong non: U xơ tử cung khi mang thai là một trong những nguyên nhân gây ra nhau bong non, một biến chứng sản khoa nghiêm trọng. Khi khối u xơ làm thay đổi cấu trúc của tử cung, nhau thai sẽ khó bám chắc và dễ bị bong ra khỏi thành tử cung.

Tình trạng này giống như việc cắt đứt dây rốn nuôi sống thai nhi, khiến bé bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, đồng thời mẹ bầu cũng đối mặt với nguy cơ mất máu nghiêm trọng. Nhau bong non không chỉ đe dọa sự phát triển của thai nhi mà còn có thể gây tử vong cho cả mẹ và con nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Rau bong non gây ảnh hưởng đến an toàn mẹ và bé

2.Trong thời kỳ chuyển dạ

– Khi có khối u xơ ở tử cung, các cơn co khi chuyển dạ của tử cung trở nên không đồng đều và yếu ớt, làm giảm khả năng đẩy thai nhi ra ngoài. Điều này dẫn đến kéo dài thời gian chuyển dạ và tăng nguy cơ suy thai.

– Khối u tiền đạo: Những khối u xơ nhỏ ở đoạn eo tử cung hoặc khối u xơ cuống dài đã lớn có thể rơi xuống eo tử cung, tạo thành “u tiền đạo”. Chúng cản trở đường ra của thai, khiến thai nhi khó xoay đầu đúng hướng và gây sinh khó, làm tăng khả năng cần can thiệp sản khoa như sinh mổ.

– Cản trở quá trình bong rau: Sự kết hợp giữa u xơ ở tử cung và thai nghén gây rối loạn co bóp tử cung, khiến bánh rau không bong ra hoàn toàn sau sinh. Điều này dễ dẫn đến tình trạng sót rau, gây nguy cơ nhiễm trùng hoặc xuất huyết.

– Đờ tử cung và xuất huyết bong rau: Rối loạn cơn co và khả năng co hồi kém của tử cung có thể gây ra tình trạng đờ tử cung – hiện tượng tử cung không co lại đúng cách sau khi sinh. Đờ tử cung là nguyên nhân chính gây xuất huyết nghiêm trọng trong giai đoạn bong rau, đe dọa tính mạng của sản phụ nếu không được xử lý kịp thời.

– Hoại tử nhiễm khuẩn: Tình trạng này thường xuất hiện trong giai đoạn hậu sản, đặc biệt với các khối u xơ nằm dưới niêm mạc. Khi khối u không được cung cấp đủ máu, nó có thể bị hoại tử và dễ nhiễm khuẩn, gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho sản phụ.

IV.Điều trị u xơ tử cung khi mang thai như thế nào?

1. Phương pháp điều trị u xơ tử cung khi mang thai

Việc điều trị u xơ tử cung khi mang thai sẽ được bác sĩ chỉ định cụ thể tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mẹ bầu và kích thước, vị trí của khối u. Phụ nữ mang thai mắc u xơ ở tử cung cần tuân thủ lịch khám định kỳ và thực hiện nghiêm túc các chỉ định y tế. Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường, cần đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám kịp thời. Các phương pháp điều trị chính bao gồm

Điều trị nội khoa

Việc sử dụng progesterone là một trong những biện pháp chính, giúp giảm co thắt tử cung do khối u gây ra, đồng thời hỗ trợ nuôi dưỡng thai nhi. Ngoài ra, progesterone còn giúp kiểm soát sự phát triển của khối u, hạn chế rủi ro trong thai kỳ.

Phẫu thuật loại bỏ u xơ

Trong một số trường hợp, khi khối u có kích thước quá lớn, phát triển nhanh, hoặc gây ra biến chứng nghiêm trọng như hoại tử, nhiễm trùng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Đặc biệt, nếu khối u nằm ở vị trí nằm ngay đường rạch cơ tử cung khi sinh mổ, gây cản trở sản dịch hoặc chèn ép buồng tử cung dẫn đến rong huyết, việc cắt bỏ khối u là cần thiết để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Việc phẫu thuật loại bỏ u xơ tử cung trong khi mang thai hoặc cùng lúc với sinh mổ không được khuyến khích do nguy cơ gây ra các biến chứng cho cả mẹ và bé. Vì vậy, các bác sĩ thường khuyên nên trì hoãn phẫu thuật đến khi sau sinh 6-12 tháng để đảm bảo an toàn.

Có hai phương pháp phẫu thuật chính để điều trị u xơ ở tử cung:

– Phẫu thuật mở: Bác sĩ sẽ rạch một đường ở bụng để tiếp cận trực tiếp đến khối u và tiến hành loại bỏ. Phương pháp này thường được áp dụng cho những khối u lớn hoặc nằm ở vị trí khó tiếp cận bằng nội soi.

– Phẫu thuật nội soi: Đây là phương pháp ít xâm lấn hơn, chỉ cần rạch một vài vết nhỏ ở bụng để đưa dụng cụ phẫu thuật vào. Hình ảnh bên trong ổ bụng sẽ được hiển thị trên màn hình giúp bác sĩ thực hiện ca mổ chính xác hơn.

Bệnh nhân thường được chỉ định phẫu thuật sau sinh

Lựa chọn tốt nhất là đợi sau sinh để thực hiện phẫu thuật loại bỏ u xơ, giảm thiểu rủi ro cho cả mẹ và bé. Đối với những phụ nữ không còn nhu cầu sinh con, bác sĩ có thể đề nghị phương pháp cắt bỏ tử cung nhằm ngăn ngừa nguy cơ tái phát u xơ trong tương lai.

2. Phương pháp làm chậm sự phát triển của u xơ tử cung khi mang thai

Nguyên nhân chính xác gây ra u xơ ở tử cung vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn, tuy nhiên các yếu tố như di truyền, nội tiết tố, chế độ ăn uống và lối sống đóng vai trò quan trọng. Để hỗ trợ điều trị và làm chậm quá trình phát triển của u xơ ở tử cung trong thai kỳ, phụ nữ mang thai có thể áp dụng một số biện pháp sau:

– Chế độ ăn lành mạnh:

+ Tăng cường rau xanh, trái cây: Cung cấp chất xơ, vitamin, khoáng chất giúp cân bằng nội tiết tố và tăng cường hệ miễn dịch.

+ Uống trà xanh: Chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào.

+ Bổ sung kali: Giúp điều hòa huyết áp và giảm nguy cơ các bệnh tim mạch. Một số thực phẩm giàu kali như cam, quýt, khoai tây, đậu lăng, bơ, dưa hấu đỏ, chuối

+ Bổ sung vitamin D: Giúp tăng cường hệ miễn dịch và có thể làm chậm quá trình phát triển của u xơ. 

+ Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: Giảm lượng muối, đường và chất béo không lành mạnh.

+ Kiêng các sản phẩm giàu estrogen như thịt đỏ nội tạng động vật

+ Tránh các chất kích thích: Caffeine, rượu, thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ phát triển u xơ.

– Vận động hợp lý:

+ Tập thể dục đều đặn: Giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng.

+ Chọn các bài tập nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga, bơi lội là những lựa chọn phù hợp cho phụ nữ mang thai.

V.Lời khuyên của Ths.Bs Vương Vũ Việt Hà – IVF Bưu Điện

Theo Ths.BS.Vương Vũ Việt Hà, nếu bạn phát hiện bản thân mắc u xơ tử cung khi mang thai cũng đừng quá lo lắng, hãy lắng nghe và thực hiện theo  hướng dẫn của các bác sĩ điều trị. Việc tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ là vô cùng quan trọng. Bệnh nhân cần lựa chọn các cơ sở y tế uy tín để  giúp quá trình điều trị u xơ tử cung khi mang thai có thể diễn ra thuận lợi.

Bác sĩ Vương Hà dành lời khuyên đến các bệnh nhân u xơ tử cung khi mang thai

Đồng thời, mẹ bầu nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi để duy trì sức khỏe ổn định, giảm thiểu các biến chứng có thể xảy ra. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào, cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời.

U xơ tử cung khi mang thai không phải là hiếm gặp. Việc trang bị những kiến thức cần thiết về bệnh lý này sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và thai nhi. Và đặc biệt, bệnh nhân KHÔNG ĐƯỢC tự ý sử dụng thuốc hay sản phẩm bổ trợ mà chưa có chỉ định của các bác sĩ.

Hy vọng bài viết trên sẽ giúp các bạn giải đáp được những thắc mắc về tình trạng u xơ tử cung khi mang thai. Chúc các gia đình có một thai kỳ khoẻ mạnh, thành công đón con yêu về nhà!