Bệnh đa nang buồng trứng là gì? dấu hiệu & cách chữa

Đa nang buồng trứng là một trong những tác nhân gây vô sinh, hiếm muộn, với dấu hiệu đặc trưng là chu kỳ kinh nguyệt không đều, rong kinh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với những biến chứng như đái tháo đường, ung thư niêm mạc tử cung, trầm cảm,.. Vậy nguyên nhân và phương pháp điều trị cho bệnh nhân đa nang là gì? Hãy để IVF Bưu điện cung cấp thông tin cho các bạn nhé!

Mục lục

I.Bệnh đa nang buồng trứng là gì?

Đa nang buồng trứng (PCOS) thường xuất hiện ở phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản. Thông thường, tại mỗi chu kỳ của người phụ nữ sẽ có nang trứng vỡ ra, giải phóng trứng trưởng thành bên trong đi vào ống dẫn trứng, hay còn gọi là hiện tượng rụng trứng. Những bệnh nhân đa nang có nồng độ nội tiết tố nam cao, hạn chế trứng lớn và rụng, dẫn đến nhiều nang trứng nhỏ vẫn nằm ở buồng trứng.

Bệnh nhân có nhiều nang trứng nằm trong buồng trứng

Theo thống kê thì có khoảng 2,2-26,7% phụ nữ từ 15 đến 44 tuổi, trong độ tuổi sinh sản đang bị đa nang buồng trứng. Trong đó có khoảng 70% chị em đa nang đang phải đối mặt với các vấn đề sinh sản.

II.8 dấu hiệu đa nang buồng trứng thường gặp

Biểu hiện nổi bật nhất của bệnh đa nang buồng trứng là bất thường kinh nguyệt từ những ngày đầu tiên. Bên cạnh đó, cũng có những trường hợp không có dấu hiệu gì, chỉ phát hiện được khi điều trị sinh sản. Dưới đây là những dấu hiệu của buồng trứng đa nang:

1.Kinh nguyệt không đều

Đây là dấu hiệu đặc trưng, với khoảng hơn một nửa bệnh nhân đa nang có kinh nguyệt thưa, không đều. Chu kỳ kinh nguyệt của người bình thường sẽ kéo dài 28-32 ngày, đối với bệnh nhân đa nang do quá trình rụng trứng bị hạn chế, dẫn đến trứng lâu rụng hơn, khiến chu kỳ kéo dài. Chu kỳ của bệnh nhân bị đa nang có thể dài từ 40-50 ngày, thậm chí là nửa năm.

Ngoài ra, một số dấu hiệu trong chu kỳ mà bạn có thể quan sát như:

– Lượng máu kinh ra nhiều hoặc ít hơn bình thường, với số ngày có kinh dài (trên 7 ngày)

– Âm đạo chảy máu giữa chu kỳ

– Thời gian mỗi chu kỳ bất thường: từ 35 ngày trở lên hoặc ít hơn 25 ngày.

2.Lông tóc phát triển quá mức (hiện tượng rậm lông)

Cơ thể bệnh nhân đa nang thừa nhiều hormone testosterone, kích thích sự phát triển, mọc lông tại những khu vực như ngực, tay, chân, ria mép,.. Điều này khiến cơ thể chị em có nhiều lông hơn bình thường, lông rậm và cứng, khiến bệnh nhân cảm thấy tự ti khi để lộ những vùng này.

Ngược lại, các nang tóc lại không được kích thích như vậy, chúng ngày càng yếu đi, thưa và mỏng dần do thiếu dinh dưỡng. Theo thời gian, tóc phụ nữ càng rụng dần, có thể bị hói đầu như cánh mày râu.

3.Béo phì

Có khoảng 80% bệnh nhân bị buồng trứng đa nang đang trong tình trạng béo phì hay thừa cân. Nếu các chị em vẫn ăn uống và tập luyện thể thao đều đặn, nhưng cân nặng vẫn tăng vượt kiểm soát thì có thể đây là biểu hiện của đa nang buồng trứng.

Đa phần bệnh nhân đa nang buồng trứng trong tình trạng béo phì

Nguyên nhân do cơ thể người bệnh bị kháng insulin, làm tăng lượng tích tụ của glucose và insulin không được chuyển hoá, gia tăng sản xuất hormone androgen, dẫn đến tăng cân, tích mỡ, chủ yếu ở vùng bụng.

4.Da mặt nhờn, xuất hiện mụn trứng cá

Biến đổi nội tiết khiến da mặt chị em tiết ra nhiều dầu, tuyến bã nhờn, da thường trong trạng thái bóng dầu, lỗ chân lông bị tắc. Khi đó da dễ lên mụn, đặc biệt những vùng da mặt, ngoài ra có thể xuất hiện mụn ở lưng, ngực, dưới cổ,..

5.Sạm da

Cơ thể bệnh nhân có hiện tượng màu da không đồng nhất, nhiều khu vực có màu da sạm và tối hơn, như những vùng có nếp gấp (cổ, bẹn, dưới ngực). Da bệnh nhân không được căng bóng, đều màu như những người phụ nữ bình thường khác.

6.Nhức đầu

Buồng trứng đa nang khiến lượng hormone thay đổi, có thể dẫn đến hiện tượng đau đầu hoặc đau nửa đầu. Triệu chứng này hay bị nhầm lẫn với các cơn đau đầu bình thường khác.

7.Tâm trạng thay đổi thất thường

Thay đổi nội tiết tố trong cơ thể khiến tâm trạng chị em thay đổi bất thường. Bệnh nhân dễ nóng giận, lo lắng, căng thẳng, thậm chí cảm thấy trầm cảm. Điều này cũng tương tự khi đến tháng, cảm xúc dễ thay đổi, nên cần kết hợp với các triệu chứng khác để đánh giá chính xác.

8.Cảm giác đau và khó chịu ở vùng chậu

Bệnh nhân cảm thấy vùng chậu như khi đến kỳ kinh. Cơn đau này lan dần đến vùng bụng, sau lưng với mức độ từ nặng đến nhẹ, từ âm ỉ đến dữ dội.

III.Nguyên nhân gây đa nang buồng trứng

Hiện nay vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác dẫn đến đa nang buồng trứng. Theo nhiều nghiên cứu, hai yếu tố chính của buồng trứng đa nang là do di truyền và môi trường.

1.Kháng insulin

Insulin là một hormone được sản xuất bởi tuyến tụy, có tác dụng chuyển hóa lipid và carbohydrate để cung cấp năng lượng cho cơ thể, đồng thời làm giảm nồng độ glucose có trong máu. Khi cơ thể kháng insulin, tức là khả năng sử dụng insulin bị hạn chế, không hiệu quả, điều này khiến tuyến tụy phải sản sinh ra nhiều insulin hơn để phục vụ cho các hoạt động của tế bào.

Khi sản xuất nhiều insulin như vậy sẽ dẫn đến hiện tượng tích tụ insulin, kích thích hình thành hormone androgen (hay còn gọi là nội tiết tố nam). Loại hormone này làm ngăn chặn quá trình trưởng thành và rụng trứng, gây ra hiện tượng buồng trứng đa nang.

2.Di truyền

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, PCOS có khả năng di truyền. Bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh trong trường hợp mẹ, bà hoặc chị gái cũng đang bị buồng trứng đa nang. Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh này, bạn nên đi khám từ sớm để được chẩn đoán, kiểm soát biến chứng, và có những phương án bảo tồn khả năng sinh sản.

3.Chế độ ăn uống

Một số nguyên nhân khác có thể kể đến như chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, thư giãn, nghỉ ngơi, hạn chế stress hay lo lắng. Bạn nên hạn chế tiếp nạp những đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, giàu tinh bột để hạn chế nguy cơ thừa cân, béo phì bởi những đối tượng này thường dễ mắc bệnh hơn nhóm còn lại.

IV.Bị đa nang buồng trứng có nguy hiểm không?

Buồng trứng đa nang ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và gây ra những vấn đề về vô sinh, hiếm muộn. Ngoài ra, chúng còn gây ra rối loạn nội tiết và chuyển hóa, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến ung thư nội mạc, tiểu đường, bệnh tim,….

– Rối loạn kinh nguyệt: đây là ảnh hưởng rõ ràng nhất của người bệnh, do sự gia tăng nội tiết tố nam làm ảnh hưởng quá trình nang trứng rụng. Chu kỳ kinh nguyệt không đều khiến quá trình thụ thai khó khăn hơn, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.

Rối loạn kinh nguyệt là ảnh hưởng rõ ràng nhất của người bệnh

– Vô sinh, hiếm muộn: Thời điểm rụng trứng có tỷ lệ đậu thai cao nhất, một người phụ nữ bình thường trong 1 năm sẽ có 12 cơ hội mang thai, tuy nhiên với bệnh nhân đa nang thì con số này giảm còn 6-8 lần. Ngoài ra hiện tượng kháng insulin và béo phì do đa nang cũng là nguyên nhân gây làm giảm tỷ lệ đậu thai, tăng nguy cơ sảy thai.

– Bệnh tim: Một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ bệnh nhân buồng trứng đa nang mắc các bệnh về tim mạch cao gấp đôi so với chị em phụ nữ khác.

– Tiểu đường: Trung bình, khoảng 39,3% phụ nữ đa nang mắc bệnh tiểu đường. Nguyên nhân đến từ việc kháng insulin, dẫn đến việc sản xuất và tích tụ ngày càng nhiều insulin và glucose trong cơ thể. Điều này khiến cho lượng glucose trong máu ngày càng tăng cao, đến một mức độ nhất định sẽ gây ra bệnh tiểu đường.

– Hội chứng chuyển hóa: như đường huyết cao, tăng huyết áp, cholesterol LDL cao, cholesterol HDL thấp,… với 1/3 bệnh nhân đa nang có nguy cơ mắc bệnh. Rối loạn chuyển hoá là nguyên nhân dẫn đến một số bệnh nguy hiểm như đột quỵ, tiểu đường type 2,…

– Ung thư nội mạc: Vào chu kỳ kinh nguyệt, lớp nội mạc tử cung sẽ dày lên, bong ra trong trường hợp không thụ tinh và tiết ra chất dịch chứa máu máu hay còn gọi là máu kinh. Tuy nhiên đối với người bệnh PCOS có kỳ kinh thưa, trứng không rụng, dẫn đến các lớp niêm mạc không bong ra, ngày càng tăng sinh và dày lên so với bình thường, có nguy cơ hình thành các tế bào ung thư nội mạc tử cung.

– Biến chứng khác: bệnh nhân bị rối loạn cảm xúc (lo âu, phiền muộn, ám ảnh tâm lý), ảnh hưởng đến ngoại hình (mụn trứng cá, béo phì, da sạm, hói đầu, lông rậm,..). PCOS cũng có nguy cơ di truyền cho con gái thế hệ sau, nếu mẹ và chị em trong nhà mắc bệnh thì bạn sẽ có khả năng mắc bệnh cao hơn so với các gia đình bình thường.

V.Đa nang buồng trứng có chữa được không?

Đây là câu hỏi được rất nhiều chị em quan tâm, không biết bệnh có tự khỏi hay có phương pháp nào chữa dứt điểm đa nang buồng trứng được không? Đầu tiên, bệnh đa nang không thể tự khỏi. Tiếp đó, với trình độ công nghệ hiện tại thì chưa có cách nào để điều trị buồng trứng đa nang khỏi hoàn toàn.

Những phương pháp hiện nay sử dụng chủ yếu để làm giảm ảnh hưởng của đa nang, hỗ trợ, đáp ứng mong muốn của bệnh nhân. Như nếu bạn muốn hạn chế tình trạng da mụn cho PCOS, các bác sĩ sẽ kê những đơn thuốc giúp da bạn dịu đi, trở nên tốt hơn. Hay nếu bạn bị ảnh hưởng đến việc sinh con, các bác sĩ sẽ chỉ dẫn các phương pháp hỗ trợ sinh sản đối với phụ nữ đa nang.

VI.Chẩn đoán đa nang buồng trứng

Khi có những dấu hiệu của PCOS, bệnh nhân nên đi thăm khám bác sĩ trong thời gian sớm nhất. Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi về các triệu chứng, tình trạng sức khỏe, tiền sử gia đình. Ngoài ra, bạn sẽ được hỏi những nội dung liên quan đến về kỳ kinh, thay đổi cân nặng và kiểm tra những triệu chứng của đa nang như lông rậm, mụn trứng cá,…

Từ việc tư vấn, thăm khám, các bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số kiểm tra như:

– Xét nghiệm máu: kiểm tra nồng độ hormone, từ đó loại trừ những trường hợp tương tự PCOS làm tăng hormone androgen và khiến kinh nguyệt bất thường. Bên cạnh đó, nó còn cho kết quả về lượng cholesterol, triglyceride và mức độ dung nạp glucose lúc đói.

– Siêu âm: để đánh giá hiện trạng buồng trứng và niêm mạc tử cung

Nếu được chẩn đoán buồng trứng đa nang, bệnh nhân cần thực hiện thêm các xét nghiệm để kiểm tra xem có các biến chứng nào không, bao gồm: huyết áp, mức dung nạp glucose, lượng cholesterol, triglyceride định kỳ; kiểm tra tâm lý (trầm cảm hay lo âu); ngưng thở lúc ngủ.

VII.Điều trị buồng trứng đa nang như thế nào, trong bao lâu?

Khi phát hiện bệnh, chị em nên tiến hành điều trị sớm để hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Tuỳ theo mức độ bệnh và khả năng đáp ứng phù hợp mà bác sĩ sẽ thiết kế riêng từng phác đồ điều trị cho mỗi bệnh nhân. Thông thường, người bệnh sẽ bắt đầu từ những việc đơn giản như xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt.

– Giảm cân: giúp điều chỉnh lại chu kỳ kinh nguyệt, cải thiện lượng cholesterol, giảm bớt lượng insulin tích tụ trong cơ thể, từ đó làm giảm tỷ lệ mắc các bệnh lý như tim mạch, tiểu đường,..

– Ăn uống: Bệnh nhân nên hạn chế tiếp nạp thực phẩm chứa nhiều carbohydrate, nên ăn những loại thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp như súp lơ xanh, đậu Hà Lan, cà rốt ,.. Việc ăn kiêng sẽ giúp lượng insulin giảm bớt, điều chỉnh kỳ kinh tốt hơn.

– Tập thể dục: Bạn nên tập thể dục 3 buổi một tuần với thời gian khoảng 30 phút/buổi. Điều này sẽ giúp người bệnh giảm cân, hạn chế được một số biến chứng của đa nang.

Tập thể dục giúp giảm cân, duy trì sức khoẻ, hạn chế biến chứng

Ngoài ra, bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng kết hợp một số loại thuốc điều trị như:

– Thuốc tránh thai hay miếng dán, vòng âm đạo: kết hợp với progestin và estrogen giúp cân bằng hormone cơ thể, giảm các biến chứng PCOS, ngăn ngừa ung thư nội mạc tử cung

– Metformin: có tác dụng giúp giảm đường huyết, kết hợp với việc tập thể dục sẽ giúp chị em giảm cân, giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt không đều.

– Clomiphene: kích thích phóng noãn, thường được dùng trong hỗ trợ sinh sản, giúp các chị em đa nang buồng trứng mang thai.

– Tẩy lông: kem tẩy lông, triệt lông bằng laser, điện phân,.. nhằm bỏ những khu vực lông mọc rậm do PCOS.

Khi các phương pháp điều trị bên trên không còn hiệu quả, bệnh nhân có thể tiến hành thực hiện phẫu thuật nội soi buồng trứng. Ca phẫu thuật thực hiện như sau: bác sĩ sẽ cắt một góc hoặc tạo các lỗ trên bề mặt buồng trứng, nhằm giúp cho quá trình trứng rụng dễ dàng hơn, giảm bớt nồng độ hormone nam giới ở phụ nữ. Bệnh nhân có thể kết hợp với các phương pháp hỗ trợ sinh sản khác như IUI, IVF để nâng cao tỷ lệ mang thai.

VIII.Cách phòng tránh hội chứng buồng trứng đa nang

Một số phương pháp chính giúp phòng tránh căn bệnh buồng trứng đa nang như:

– Duy trì cân nặng: Không chỉ giúp phòng bệnh đa nang, khi bạn giảm cân và duy trì ở mức hợp lý cũng hỗ trợ sức khỏe chúng ta tốt lên, tránh được thêm nhiều bệnh khác như tiểu đường, tim mạch. Tuy nhiên, bạn nên ăn uống đủ chất, khoa học, không nên bỏ bữa, nhịn ăn.

– Hạn chế chất béo và carbohydrate: bởi nó làm tăng lượng insulin có trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc bệnh chính vì vậy nên hạn chế những thực phẩm này trong bữa ăn.

– Thể dục: giúp chị em kiểm soát cân nặng, tăng cường sức khỏe, phòng chống nguy cơ kháng insulin.

– Khám phụ khoa: Việc thăm khám sẽ giúp các chị em phát hiện kịp thời bệnh tình và có phương án điều trị, ngăn ngừa biến chứng trở nặng.

IX.Các câu hỏi thường gặp

1.Đa nang buồng trứng nên ăn gì?

Bệnh nhân đa nang nên ăn những thực phẩm dưới đây:

– Chứa nhiều vitamin và khoáng chất: vitamin D (hỗ trợ quá trình nang noãn phát triển, hoàng thể hoá,..); magie (điều chỉnh insulin, glucose và huyết áp); kẽm (kiểm soát được glucose, sử dụng insulin hiệu quả); vitamin nhóm B (cân bằng nội tiết tố)

– Giàu chất xơ: như các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt,.. giúp chống lại việc kháng insulin, kiểm soát calo, duy trì cân nặng. Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên ưu tiên bổ sung rau có màu xanh đậm, quả mọng, chứa nhiều chất chống oxy hoá (việt quất, dâu tây)

– Chứa omega 3,6 và 9: có trong quả bơ, cá thu, dầu oliu,.. đây là loại chất béo tốt, giảm nguy cơ bạn ăn uống không kiểm soát, hay ảnh hưởng tâm lý (trầm cảm)

– Thực phẩm kháng viêm: do nguy cơ viêm dễ xảy ra ở chị em đa nang, bạn nên bổ sung những thực phẩm như cá, đậu, rau

– Probiotic, men tiêu hoá: hỗ trợ hoạt động tiêu hoá, cân bằng nội tiết, kiểm soát tình trạng viêm.

– Thực phẩm có chỉ số GI (chỉ số đường huyết) thấp: như đậu Hà Lan, bột yến mạch, .. để cân bằng nồng độ insulin.

2.Đa nang buồng trứng kiêng ăn gì?

Để tránh tình trạng gia tăng lượng insulin, glucose có trong máu, bệnh nhân nên kiêng những thực phẩm sau: chứa carbohydrate, chế biến sẵn, đồ ăn dầu mỡ, chất béo không lành mạnh, cà phê, rượu bia, đồ uống có gas.

Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn

3.Buồng trứng đa nang có nên quan hệ?

Điều này phụ thuộc vào tình trạng cơ thể của bạn. Nhiều trường hợp ghi nhận phụ nữ đa nang quan hệ có thể cải thiện một số tình trạng của bệnh. Hay như một số bệnh nhân đa nang đang trong quá trình kích trứng làm IVF thì việc quan hệ lại nên hạn chế. Do đó, khi phát hiện đa nang, bạn nên nhờ bác sĩ điều trị của mình tư vấn, trao đổi về vấn đề quan hệ an toàn, đảm bảo sức khỏe.

4.Đa nang buồng trứng 2 bên có thai được không?

Đa nang 2 bên buồng trứng là tình trạng nhiều nang trứng nhỏ, khó trưởng thành và rụng ở cả 2 phía của buồng trứng. Bệnh nhân nếu không phát hiện đa nang kịp thời sẽ làm giảm tỷ lệ mang thai, tăng nguy cơ vô sinh, hiếm muộn. Trong trường hợp bạn bị đa nang 2 bên, cũng đừng lo lắng quá, bệnh nhân vẫn có thể mang thai bình thường nếu như được điều trị, can thiệp hỗ trợ sinh sản sớm.

5.Đa nang buồng trứng có con không?

Bệnh nhân đa nang vẫn hoàn toàn có thể mang thai bình thường tuy nhiên tỷ lệ có thai sẽ thấp hơn so với chị em khác. Các bạn có thể kết hợp các phương pháp hỗ trợ sinh sản như IUI và IVF để nâng cao tỷ lệ đậu thai.

IVF Bưu điện đã chữa trị thành công nhiều ca buồng trứng đa nang mang thai thành công em bé bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Sau đó các cặp vợ đa nang tiếp tục thành công mang thai tự nhiên, hạ sinh những em bé sau.

6.Đa nang buồng trứng có thai tự nhiên được không

Bệnh nhân vẫn có khả năng mang thai tự nhiên như bình thường. Theo khảo sát, có khoảng 17% chị em phụ nữ có thai tự nhiên dù mắc hội chứng PCOS. Điều quan trọng là bạn được chẩn đoán và điều trị đúng cách, giảm các triệu chứng của đa nang, cải thiện quá trình rụng trứng, giúp cho kỳ kinh dần trở về bình thường, từ đó tăng cơ hội thụ thai tự nhiên thành công.

X.Lời khuyên của Ths.Bs Vương Vũ Việt Hà – IVF Bưu Điện

“Đa nang buồng trứng là bệnh lý không hiếm gặp, nó làm giảm khả năng sinh sản và cũng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn ở chị em phụ nữ. Tuy nhiên, bạn vẫn còn khả năng làm mẹ!” Ths.Bs Vương Vũ Việt Hà chia sẻ.

Thông thường, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt, thể dục thể thao để duy trì ở mức cân nặng phù hợp, hạn chế biến chứng như tiểu đường, tim mạch. Sau khi chuẩn bị sức khỏe tốt, các bạn sẽ được thực hiện những kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, thường sẽ bắt đầu bơm tinh trùng IUI trước, nếu không thành công sẽ chuyển sang thụ tinh ống nghiệm IVF.

Tỷ lệ thành công khi làm IVF tại Trung tâm hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Bưu điện lên đến 65-75%. Đây là một con số thuộc top của khu vực. Chúng tôi đã thực hiện thành công nhiều ca bệnh khó, giúp các gia đình thành công đón bé yêu khỏe mạnh về nhà. Nếu bạn đang tìm kiếm cơ sở y tế hiện đại, kinh tế và hiệu quả, đừng bỏ lỡ IVF Bưu điện.

Năm 2024, vào ngày hội Tư vấn vô sinh, hiếm muộn, bệnh nhân khi đến tham gia chương trình sẽ có cơ hội nhận Voucher giảm 5 TRIỆU khi làm IVF tại Trung tâm. Bạn không cần phải đăng ký trước để tham gia.

– Thời gian tổ chức: 8h30 – 11h30, ngày 02/08/2023

– Địa điểm: Hội trường tầng 5, Bệnh viện Bưu điện